Cutty Sark: Το τελευταίο Clipper

.
Πλοία σαν το Cutty Sark ναυπηγήθηκαν για να διασχίζουν τον Ατλαντικό και τον Ειρηνικό με μεγάλες ταχύτητες. Αλλά τελικά νικήθηκαν απ΄τον ατμό! Το τελευταίο ταξίδι του Cutty Sark έγινε το 1938. Τώρα είναι μόνιμο έκθεμα στο Γκρήνουιτς (Greenwich) στο Λονδίνο, και η ανακατασκευή του έχει υπολογιστεί ότι κοστίζει περίπου 10 εκατομμύρια λίρες.

Το απόγευμα της Δευτέρας 22 Νοεμβρίου του 1869, ένα πανέμορφο clipper με απόβαρο 963 τόνους καθελκύστηκε από το ναυπηγείο των Scott και Linton στο Dumbarton του Clyde. Έφερε ένα όνομα που έμελλε να μείνει για πάντα στην Ιστορία, σε όλο τον κόσμο και προορισμένο να κερδίσει τις καρδιές όλων των Βρεταννών θαλασσοπόρων μετά μόνο από την μνημειώδη Victory, τη ναυαρχίδα του Νέλσωνα. Το όνομα αυτού Cutty Sark.
To Cutty Sark σχεδιάστηκε από τον Hercules Linton ως ένα εκκεντρικό πολυσύνθετο clipper για τον Jock Willis στο Λονδίνο. Έπλευσε στο δρόμο του τσαγιού, από την Κίνα στην Αγγλία, για μερικές σεζόν, χωρίς να διακριθεί ιδιαίτερα. Και έχασε το πηδάλιό του το 1872 στ΄ανοιχτά του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, όταν διαγωνιζόταν με την Thermopylae προς το λονδίνο.
Κατόπιν άλλαξε ρότα και ακολούθησε το δρόμο του εμπορίου μαλλιού από την Αυστραλία όταν το εμπόριο τσαγιού ανελήφθη από τα ατμόπλοια. Τελικά αποδείχθηκε πως ήταν ένα ταχύτατο εμπορικό πλοίο. Παρ΄όλα αυτά πωλήθηκε στην Πορτογαλλία το 1895 και υπηρέτησε ως εκπαιδευτικό πλοίο υπό το όνομα Fereirra. Αρματώθηκε και πάλι ως μπάρκο αυτή τη φορά όταν έχασε τα κατάρτια του σε μια θύελλα στ΄ανοιχτά του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, το Μάιο του 1916 και μετονομάστηκε σε Mario do Ambaro.
Τελικά το 1922 αγοράστηκε από τον καπετάνιο Dowman και ανακαινίστικε για να χρησιμοποιηθεί ως εκπαιδευτικό πλοίο πρώτα στο Falmouth και κατόπιν το 1938 μεταφέρθηκε στις Themes όπου και παρέμεινε μέχρι και το 1949. Στη συνέχεια και μέχρι σήμερα, όπως είπαμε, μεταφέρθηκε στο Γρήνουιτς ως μουσειακό έκθεμα.

Οι διαστάσεις του:
Απόβαρο: 963 τόνοι
Μήκος: 65 μέτρα
Πλάτος: 11 μέτρα
Βάθος Καρίνας: 7 μέτρα.
Το πλώριο καμπούνι του είναι τεράστιο με μήκος σχεδόν 20 μέτρα.
Το ψηλότερο κατάρτι του 26 μέτρα.
Με διαφορά ήταν το ισχυτότερο Clipper του κόσμου.

Αναλυτικότερα:

1870-1878: Το Εμπόριο Τσαγιού
Στις 16 Φεβρουαρίου του 1870 το Cutty Sark έφυγε από το Λονδίνο για τη Σανγκάη, μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, για το παρθενικό του ταξίδι. Υπό τη διοίκηση του Καπετάνιου George Moodie, μετέφερε μεγάλα αποθέματα κρασιού, μπύρας και άλλων αλκοολούχων, σύμφωνα με το ημερολόγιο καταστρώματος. Η άφιξη του πλοίου στη Σανγκάη, μεταφέροντας όλα αυτά τα "μεταποιημένα αγαθά" είναι καταχωρημένη στο αρχείο της North China Herald (η Herald Βόρειας Κίνας) στις 2 Ιουνίου του 1870. Απέπλευσε μεταφέροντας περίπου 1450 τόνους τσαγιού στις 25 Ιουνίου και έφτασε στο Λονδίνο την 13η Οκτωβρίου του 1870.
Αυτό ήταν το πρώτο από 8 ταξίδια που το πλοίο έφερε εις πέρας στη διαδρομή Αγγλία - Κίνα, στο "δρόμο του τσαγιού". Παρόλαυτα το Cutty Sark δεν έγινε ποτέ το ταχύτερο πλοίο στο εμπόριο τσαγιού. Κατατριγμένο από αντίθετους ανέμους, κακοτυχία και ότι άλλο στραβό, ποτέ δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες των ιδιοκτητών του όλα αυτά τα χρόνια. Η πιο σημαντική στιγμή του ήταν το 1872 όταν είχε τη δυνατότητα να αγωνιστή σε μια ίση μάχη με τη Thermopylae.
Όταν κατέφτασε στη Σανγκάη στα τέλη Μαΐου του 1872, συνάντησε την Thermopylae να φορτώνει το εμπόρευμα τσαγιού της. Και τα δύο εξέπλευσαν από το Woosung στις 17 Ιουνίου 1872, και έδωσαν μια ίση μάχη, χωρίς κανένα από τα δύο να καταφέρει να απομακρυνθεί από το άλλο, από την Κινέζικη Θάλασσα προς τον Ινδικό Οκεανό. Ως τις 7 Αυγούστου όμως, το Cutty Sark κατάφερε να προηγείται κατά 400 μίλια της Thermopylae. Στις 15 Αυγούστου, η καταστροφή και η κακοτυχία χτύπησε ακόμα μια φορά όταν το Cutty Sark προδώθηκε από το πηδάλιό του. Αφού επισκευάστηκε εις διπλούν το πηδάλιο, σε δύσκολες θάλασσες, το πλοίο επέστρεψε στο Λονδίνο στις 19 Οκτωβρίου, περίπου 7 ημέρες μετά το αντίπαλό πλοίο. Το θάρρος και η αποφασιστικότητα του Καπετάν Moodie και του πλρώματός του έδωσαν στο Cutty Sark μεγάλη αναγνώριση... αλλά ο Moodie αποσύρθηκε λίγο αργότερα και έτσι δε βρέθηκε άλλος ικανός να κερδίσει τον αγώνα...
Εξετέλεσε το τελευταίο δρομολόγιο στο εμπόριο τσαγιού το 1877. Το Δεκέμβριο αυτού του χρόνου το πλοίο αναχώρησε από το Λονδίνο για το Σύδνεϋ φορτωμένο με άνθρακα και κατόπιν πήγε στη Σανγκάη. Φτάνοντας στην Κίνα τον Απρίλιο του 1878 ο τότε πλοίαρχος Καπετάνιος Tiptaft, δεν κατόρθωσε να βρει φορτίο τσαγιού... Τα ατμόπλοια είχανε πάρει το εμπόρευμά του...

Παράθεμα: Τα Ατμόπλοια μπήκαν στην αγορά αυτή με το άνοιγμα της διώρυγας του Σουέζ το 1869. Η διώρυγα παρείχε μια γρήγορη σύνδεση μεταξύ της Μεσογείου και της Ερυθράς Θάλασσας την οποία τα Ιστιοφόρα δεν ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν λόγω της εξάρτησής τους από τους ανέμους.

1878-1883: Ζητιανεύοντας για Φορτίο
Αφού δεν κατόρθωσε να βρει φορτίο ο Καπετάν Tiptaft πέθανε στη Σανγκάη τον Οκτώβριο του 1878. Ο Πρώτος Αξιωματικός του, προήχθη στη διοίκηση του Cutty Sark.
Χωρίς διαθέσιμο εμπόρευμα τσαγιού πλέον, το πλοίο άρχισε να μεταφέρει διάφορα εμπορεύματα ποικίλων ποιοτήτων σε όλο τον κόσμο. Για παράδειγμα πήρε άνθρακα από το Ναγκασάκι της Ιαπωνίας στην Σανγκάη, ένα φυτό ονόματι jute (corchorus olitorius) από τη Μανίλα στη Νέα Υόρκη και jute, λιπαντικά, τσάι και το Αυστραλιανό ταχυδρομείο από την Καλκούτα στη Μελβούρνη τον Μάρτιο του 1881.
Το 1880 ο Πρώτος Αξιωματικός, Sidney Smith, ένας άνθρωπος καθ΄όλα οικτρός, δολοφόνησε τον κελευστή John Francis. Ο Smith τέθηκε υπό περιορισμό αλλά στο Anjer, ο Καπετάνιος Wallace τον βοήθησε να αποδράσει. Το πλήρωμα, εξοργισμένο, αρνήθηκε να δουλέψει με αποτέλεσμα η πλεύση να γίνεται από έξι μαθητευόμενους και τέσσερεις εμπόρους. Στις 5 Σεπτεμβρίου το πλοίο έπεσε σε νηνεμία στη Θάλασσα της Ιάβας για τρεις μέρες. Με τις ενοχές, τη νηνεμία, την αφόρητη ζέστη και τη διαπίστωση ότι η καριέρα του είχε τελειώσει, ο Wallace έπεσε στη θάλασσα. Παρόλο που οι ναύτες του προσπάθησαν να τον σώσουν, το μόνο ίχνος του που απέμεινε ήταν καρχαρίες να κολυμπούν μανιωδώς γύρω από το πλοίο...
Σα να μην έφτανε αυτό όταν το πλοίο κατέπλευσε στο Anjer, ο William Bruce, μετετέθη από το Halloween και ορίστηκε Πλοίαρχος του Cutty Sark. Σε κάθε περίπτωση, ο Bruce ήταν ελλειπής, μέθυσος, πλοίαρχος που συνέναισε με τον Πρωτο, στο να σκοτώσουν και ληστέψουν τα Αυστραλιανά μέλη του πληρώματος. Ήταν τόσο αμελής που δεν κατόρθωσε να πάρει αρκετές προμήθειες με αποτέλεσμα το πλήρωμα να κινδυνέψει να παιθάνει της πείνας. Με την άφιξη στη Ν. Υόρκη τον Απρίλιο του 1882, φαίνεται να έγινε κάποια ανταρσία με αποτέλεσμα Πλοίαρχος και Πρώτος να παραδοθούν στις αρχές.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη ματάθεση του Καπετάνιου F. Moore και του Πρώτου του από το Blackadder στο Cutty Sark και υπό τις διαταγές τους το πλοίο επέστρεψε στις επιτυχίες...

1883-1895: Το Εμπόριο Μαλλιού
Τον Ιούλιο του 1883, το Cutty Sark εξέπλευσε από το Gravesend για το Newcastle, όπου έφτασε τον Οκτώβριο. Αφού φόρτωσε 4289 μπάλες μαλλιού και 12 βαρέλια λίπος εξέπλευσε το Δεκέμβριο του 1883 και κατέπλευσε στο Λονδίνο τον Μάρτιο του 1884. Ο χρόνος της επιστροφής της, 83 ημέρες, ήταν ο καλύτερος της χρονιάς διαλύοντας τους χρόνους των υπόλοιπων πλοίων στη διαδρομή κατά 25 ημέρες έως πάνω από μήνα!! Αυτό φυσικά ήταν απίστευτο επίτευγμα, δεδομένου ότι το Cutty Sark ήταν ήδη 14 ετών, δηλαδή είχε σχεδόν φτάσει στα μισά της αναμενόμενης ζωής του...
Ο Καπετάν Moore εκατέλειψε το πλοίο το 1885, και αντικαταστάθηκε από τον πιο επιτυχημένο Πλοίαρχο που διοίκησε το Cutty Sark, τον Richard Woodget. Οι ικανότητες του ανθρώπου αυτού ήταν μοναδικές! Ανάμεσα στον 40ο και τον 50ο παράλληλο σε μια περιοχή γνωστή ως "Roaring Forties" αντιμετώπισε τρικυμιώδεις θάλασσες και βίαιες θύελλες, έφτασε τόσο νότια που κανείς άλλος δεν τόλμησε να πάει και συχνά βρέθηκε σε επαφή με παγόβουνα στα νότια του Cape Horn.
Αφού το πλοίο επιβίωσε όλα αυτά τα ταξίδια διέπλευσε από το Σύδνεϋ στην Αγγλία σε 77 ημέρες και επέστρεψε σε 73. Αυτή ήταν η αρχή μιας 10 ετούς κυριαρχίας του Cutty Sark στο εμπόριο μαλλιού. Το πλοίο καθιερώθηκε σύντομα ως το ταχύτερο σκάφος της γραμμής, η "τελευταία ελπίδα" για όσους είχαν καθυστερήσει, να προλάβουν τις εκπτώσεις του Ιανουαρίου στην Αγγλία...
Τον Ιούλιο του 1889 το Cutty Sark έκανε κάτι εξωπραγματικό! Στις 25 Ιουλίου το Πολεμικό Ατμόπλοιο Brittania κινούμενο με φουλ τις μηχανές με 14,5-16 κόμβους προσπεράστηκε από ένα πλοίο το οποίο πήγαινε με 17!!! Το πλοίο αυτό ήταν το Cutty Sark! Στην Ιστορία έμεινε η φράση του Πρώτου του Brittania, ο οποίος κάλεσε τον Καπετάνιο Hector και είπε: "Μόλις μας προσπέρασε ένα ΙΣΤΙΟΦΟΡΟ!!!"
Τελικα όμως σιγά σιγά και το εμπόριο μαλλιού πέρασε στα ατμόπλοια..έτσι τελείωσαν οι ένδοξες μέρες του Cutty Sark καθώς αυτό έφερνε όλο και λιγότερα λεφτά στους ιδιοκτήτες του, και τελικά πουλήθηκε στην Πορτογαλική Φίρμα J.Ferreira & CO, για £2100...

1895-1922: Τα χρόνια στην Πορτογαλλία
Συνοπτικά το Cutty Sark στα χρόνια αυτά χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά διαφόρων φορτίων μεταξύ της Πορτογαλλίας και των αποικιών της. Και μάλιστα το πλήρωμά του έλεγε πως ακόμα έπιανε 16 κόμβους.... Το 1923 πέρασε ξανά σε Βρετανική Ιδιοκτησία...

1922-1938: Τα χρόνια στο Falmouth
Το Cutty Sark αναστηλώθηκε από τον Wilfred Dowman και χρησιμοποιήθηκε ως μεταγωγικό κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο.

1938-1954: Τα Χρόνια στο Greenhithe
Το Cutty Sark έδωσε εκεί τις τελευταίες του υπηρεσίες κλείνοντας το 1954, 84 ολόκληρα χρόνια στις θάλασσες... Ελάχιστα πλοία έχουν κατορθώσει αυτό το επίτευγμα...

1954-Σήμερα: Το Cutty Sark όπως είπαμε βρίσκεται πλέον στο Γρήνουιτς ως ένα ζωντανό μουσείο...

Πηγές: SolarNavigator.net, CuttySark.Org